| |
Zie de aap
Wie door school wel eens in de gelegenheid werd gesteld een nascholing te volgen kent het filmpje misschien: een drietal wit geklede jongeren gooit een bal over en een drietal zwart geklede jongeren doet dat tegelijkertijd ook. De opdracht daarbij luidt: tel hoe vaak het witte team de bal overgooit. Het filmpje duurt geen minuut. Tweemaal maakte ik mee dat een enkeling het juiste aantal worpen telde. Verbazingwekkender echter was dat slechts één persoon van de ruim twintig deelnemers de aap zag.
De aap?
Jazeker, tussen de ballende figuren loopt op zijn dooie akkertje een persoon in een zwart apenpak. Hij kijkt een paar seconden in de camera en verdwijnt weer uit beeld. De herhaling laat de nijvere docenten verbijsterd achter. Hoe is het mogelijk dat zij de aap niet zagen?
Zonder te willen betogen dat wij nu direct de hele dierentuin in de klas moeten toelaten, beoogt het filmpje ons bewust te maken van onze mentale concepten. Staan wij nog open voor wat wij niet verwachten te zien? Zien wij vooral wat wij willen of vrezen? Is het erg dat wij de aap niet zien?
Laat ik voor mijzelf spreken. Aan mijn ervaring ontleen ik zekerheid. Mijn ervaring leert me dat leren vooral 'werkt' als de relatie tusssen docent en leerling intact is. Ik heb sonar voor foute inschattingen ontwikkeld. Zoals bij Ronnie bijvoorbeeld, broertje van Japie. Japie was open, snel van begrip. Ronnie leek op hem, dacht ik. Maar als ik hem herinnerde aan zijn slimme broertje zag ik een verzet in zijn blik. Fout! Dan de kleine player Tim. Alles had hij mee. Motoriek, smile, haardos, guitig hoofd: je zou hem je dochter mee uit geven. Niet doen! Tim moest aan de ketting die je op het eerste oog aan Johan zou toedenken. Johan is zwaar en lang, heeft een nare acné, articuleert matig,draagt polsbanden met vervaarlijke spikes. Zijn GVR-voorkomen roept telkens verkeerde reacties op. Lastiger nog is het goed te reageren als er weer eens een konijn is gestorven of tranen worden vergoten om een slecht cijfer. Gaat wel weer over, even doorbijten, klopt, het is waar, maar het is nu niet het antwoord op de situatie. Om de dagelijkse aap zien, of liever nog, om een klas vol apen zien, nieuwe kinderen met nieuwe vragen, moet ik mijn oren en ogen wijd openhouden. En af en toe eens in de spiegel kijken.
|
|
NRC Onderwijs Column
Zaterdag & Cetera
|
|
